31 Mart Vakası

Not: Profesör Sıddık Yıldız’ın master tezine bağlı olarak düzenlenmiştir.

Osmanlı Devleti’nin yıkılma sürecinde İttihat Terakki olgusu önemli bir yere sahiptir. 1889 yılı Mayıs ayında İbrahim Temo, kendisi gibi Askeri Tıp Mektebi öğrencileri olan İshak Sükuti, Mehmet Reşit ve Abdullah Cevdet ile birlikte, üyelerine isim yerine numara verilen ve gizlilik prensibine sıkı sıkıya bağlı olan “Terakki ve İttihat” adında bir teşkilat kurdu. “Vatan ve Hürriyet” kavramlarını ilke edinen bu teşkilat kısa zamanda İstanbul’da bulunan yüksek okulların öğrencileri tarafından benimsendi. Bu sırada yurt dışına kaçan genç bir nesil (Jön Türkler) de İngiltere, Fransa, Avusturya, İsviçre, İtalya, Belçika, Yunanistan, Bulgaristan, Romanya, Brezilya, Amerika ve Kıbrıs gibi ülkelerde yayınladıkları gazeteler ve dergiler ile Osmanlı Devleti’nin istibdat rejimi ile mücadele ettiler.
 
1886 yılında İstanbul’da Murat Bey tarafından çıkartılan Mizan Gazetesi, 1895 yılında Avrupa’ya kaçan Bursa Milli Eğitim Müdürü Ahmet Rıza Bey’in kurduğu Meşveret Gazetesi ve 1897 yılında İshak Sükuti, Abdullah Cevdet, Tunalı Hilmi tarafından yayınlanmaya başlayan Osmanlı Gazetesi muhalefetin taleplerini kapsamlı bir ıslahat programı olarak ortaya koyuyordu. Meşveret’i kapattıktan sonra 1902 yılında Şura-yı Ümmet Gazetesi’ni çıkartmaya başlayan Ahmet Rıza’nın “Hanedan devam etsin, ancak tüm Osmanlı halkını vatanseverlik duygusu ile birleştirmeyi gaye edinelim ve merkeziyetçi bir meşrutiyet idaresi kuralım.” görüşü İttihatçılar tarafından beğenildi ve desteklendi. 1905 yılından itibaren Avrupa’daki Jön Türklere iştirak eden genç subaylar muhalefetin gücünü önemli ölçüde artırdılar. 1906 yılında III. Ordu subaylarının da aralarında bulunduğu bir grup tarafından Selanik’te kurulan Osmanlı Hürriyet Cemiyeti kısa zamanda gelişti ve Ahmet Rıza Bey’in grubuyla birleşerek “İttihat Terakki Cemiyeti” adını aldı. Talat ve Enver Beylerin de aralarında bulunduğu Selanik şubesi II. Abdülhamid’e karşı muhalefet hareketinin başarıya ulaşmasında önemli rol oynadı.
 
Yazının Tamamı İçin...

Email:

    ozdilm@gmail.com

25